Frans Lebret (1820-1909) was een Dordtse kunstenaar die in de school van de 19e eeuwse Romantiek in hoog aanzien stond. Hij kreeg les van Willem de Klerk en Hendrik Frederik Verheggen. Later werkte hij ook samen met C.J. de Vogel en met kaarsenlichtenschilder Johannes Rosierse. Lebret werd de schapenschilder bij uitstek. In 1863 reisde hij naar Indonesië – samen met zijn broer Johan Hendrik – naar zijn andere broer, Gerrit, die toen al 21 jaar op Oost-Java woonde waar hij administrateur op de suikerfabriek Kedawoeng te Pasoeroean was. De tocht was een wereldreis voor de twee Dordtse broers. Met de trein, toen nog een hypermodern vervoermiddel, reisden ze naar Marseille en vandaar per maildienst over de Middellandse Zee naar Alexandrië in Egypte. Toen te paard naar de Rode Zee, waar ze vanuit Suez per schip naar Java gingen alwaar ze aankwamen op de rede van Batavia. Ze huurden een rijtuig om naar Weltevreden te reizen, daarbij geholpen door William Loudon. Na een ontmoeting met resident Wijnen, reisden zijn op het stoomschip Penarang door naar Surabaya, om vandaaruit naar broer Gerrit te gaan.
In schetsboeken maakte Lebret veel kleine tekeningen en schetsen. Later werkte hij deze in sepia of aquarel uit, sommige zelfs al tijdens de reis. Zijn werken gaven een bekoorlijk beeld van de atmosfeer in Java uit die tijden. Terug in Dordrecht schreven de gebroeders een reisverslag van tientallen pagina’s: ‘Halaman Reize naar en over Java met de Overland-Maildienst der Messageries Imperiales’, uitgegeven in Dordrecht in 1863. Hun verslag werd vrij recent, in 2017, gepubliceerd in het boek ‘Op reis met pen en penseel, Frans en Jan Hendrik Lebret als toerist naar Java, 1863’, door A. Leussink en W. Sybesma.
In het verslag beschrijven de Lebrets de suiker- en rijstvelden, de weg naar het Blauwwater en het Tenggergebergte, de karbouwweg en veel meer. De broers waren verwonderd om alles wat zij zagen. Frans droeg zijn schetsboek altijd bij zich en maakte meer dan honderd tekeningen: van de mensen en de landschappen, velen met waterbuffels. Slechts weinig van zijn tekeningen zijn uitgewerkt in olieverf; van de aquarel met de ossenwagen die nu in veiling is, maakte hij een olieverf van groot formaat.
Lot 3
Aquarel, 51×68 cm
Gesigneerd en gedateerd, ‘F. Lebret ft. Java 1863’
Hamerprijs €2.200
Bron: A. Glavimans, ‘Twee Dordtenaren trokken naar Java, Batavia, Weltevreden, Buitenzorg, een reisjournaal’, Koninklijke Vereeniging Oost en West, in afleveringen van het tijdschrift ‘Oost en West’, Den Haag 1950