Lieflijk glooiende heuvels, in het verschiet het verheven silhouet van de heilige berg Agung. Op de voorgrond de onder water staande sawa’s. Twee bomen geven diepte aan het tafereel. Het schilderij Landscape with ricefields, hills and Mount Agung toont een Balinees landschap in de vibrerende schakering van kleuren die voor het werk van Arie Smit zo kenmerkend is.
Arie Smit (1916-2016) vervaardigde het schilderij in 1985. Het werd kort daarop aangekocht door de Nederlandse vereniging van oud-KNIL strijders Bunga Melati, als cadeau voor Prins Bernhard der Nederlanden die voor de viering van de Bunga Melati-reünie van 1986 als eregast uitgenodigd was. Een fotograaf legde deze overhandiging vast.
De voorzitter van Bunga Melati, Henk de Wit (1917-1996), was evenals Arie Smit tijdens WOII als Japans krijgsgevangene tewerkgesteld geweest aan de Birma-spoorweg. Een aantal werkkampen aan dit zware traject brachten ze samen door. Na de oorlog verloren beide mannen elkaar uit het oog, maar sinds eind zeventiger jaren hadden ze weer contact. De Wit bezocht Smit een aantal keren op Bali, en eind 1985 werd dit schilderij via De Wit voor de Nederlandse prins aangekocht.
De manier waarop het schilderij in Nederland ingelijst was, in het bijzonder de witte kadrering, beviel Arie Smit totaal niet. ‘Ik schrok me dood! Een spierwitte lijst! Dat hospitaalwit dat ik zo haat. Het doek zelf bevat een puur witte wolk en een blauwe lucht, blauwe bergen, een juiste kleur groen voor bomen en heuvels, weer wit voor de natte rijstvelden. Daarbij moet een grijze of beige – een getinte kleur voor de lijst. Ik heb nog nooit van mijn leven een witte lijst om een olieverfschilderij gehad. Inlijsten is een kunst en Henk de Wit faalde jammerlijk. Enfin… KNIL… ik zal hem geen verwijt maken.’ schreef hij, na het zien van de foto van de overhandiging aan prins Bernhard, aan zijn familie in Holland.
De weg die dit schilderij heeft afgelegd – van koninklijk bezit tot veilingverkoop – is helaas onbekend.
Juli, Luciënne Smit
Auteur Arie Smit – A Painter’s Life in the Tropics