Ernst Agerbeek
Tekenaar, schilder, verzetsstrijder
In de jaren negentig van de vorige eeuw werden schilderijen van Ernst Agerbeek (1913- 1945) op veilingen in Azië onverwachts tegen hoge prijzen verkocht. Het Asian Civilisations Museum in Singapore en Museum Pasifika op Bali bezitten zijn werk, en ook particuliere verzamelaars in Indonesië zijn verzot op hem. Op dit sfeervolle schilderij zien we een etende Chinese man in de intimiteit van zijn woonkamer. Agerbeeks oeuvre is klein en zeer gezocht; de tragische reden hierachter is dat hij in 1945 op 32-jarige leeftijd door de Japanners werd gefusilleerd.
In 1942 werd hij door een vriend verraden, waarna de Japanners hem arresteerden en een pistool en zendinstallatie in beslag namen. Hij kwam in de Werfstraat-gevangenis in Surabaya terecht en later in de beruchte Glodok-gevangenis in Batavia waar hij gemarteld werd. Voor de oorlog lachte het leven deze Indische kunstenaar nog toe. Hij studeerde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel en werkte bij terugkeer in Indië als tekenleraar en runde een reclamebureau in Sidoarjo. Daarnaast was hij lid van de Vereeniging van Beeldende Kunstenaars in Batavia en exposeerde zijn werk bij de Bataviaasche Kunstkring.
Na zijn executie belandde zijn stoffelijk overschot in een massagraf, later werd hij herbegraven op Ereveld Leuwigajah in Cimahi. In dit jaar waarin herdacht wordt dat de Tweede Wereldoorlog 75 geleden ook in Nederlands-Indië werd beëindigd, wil ik met deze column Ernst Agerbeek herdenken. Het afgebeelde schilderij zal 9 september 2020 te zien zijn op de Indonesian Art Sale van het Venduehuis Den Haag.
– Frans Leidelmeijer